(W)armste week

Al dat eindejaarsgedoe kan me gestolen worden. Een hoop koude drukte voor niets. Meer dan een jaarlijks weerkerende dosis schijnheiligheid met een commercieel strikje er omheen is het niet. Onderhand heb ik de buik vol van die professionele televisiekwebbelaars die je constant rond de oren slaan met hun valse boodschap dat dit “de meest gezellige tijd van het jaar” is. Loop toch naar de pomp! Dit is gewoon het meest lugubere seizoen van het jaar, maanden dat je nauwelijks de zon te zien krijgt, een tijd waarin het gewone daglicht van gemiddeld 10 à 20.000 lux terugvalt naar ongeveer 1.000 lux. Je wordt wakker in volle duisternis en vooraleer je dag halverwege is, zit je alweer in het donker. Gezellige tijd?

Uitgerekend in deze kille tijden pakt men dan uit met zoiets als ‘De Warmste Week’. Alsof we de voorbije zomer nog niet voldoende warmste weken hebben gekend. Op tv krijg je nauwelijks nog iemand te zien zonder zo’n glimmend, vlammend schijfje op de kledij gespeld. Zou dat verplicht zijn? Zo iets van: zonder die badge kom je niet in beeld! Zelf zou ik dat halsstarrig weigeren, al was maar uit principe. Maar ja, ik hoef gelukkig niet door Kathleen Cools geïnterviewd te worden, laat staan bij Van Gils present te geven.

Hoe zo’n televisiezender erin slaagt om jeugdbewegingen aan te zetten om voordeuren plat te lopen met zelf gebakken wafels, huismoeders op hun adem te laten trappen in een Warmathon, toch een discipline waarvoor ze totaal niet geschikt zijn, desnoods mensen  weten er toe te brengen om het Guinness record paalzitten te breken… het raakt er bij mij niet in. Misschien moet een promovendus daar ooit zijn doctoraatsthesis aan besteden. Het zal wel iets te maken hebben met de menselijke betrachting ‘Heb je me op tv gezien?’

Al die goede mensen doen al die vreemde dingen dan voor het ‘goede doel’. Niet alleen taalkundig doet dat ‘goede doel’ me de tenen krullen maar wat ik er vooral op tegen heb, is de nauwelijks verholen hypocrisie die erachter schuil gaat. Wie meent dat organiserende radiozenders en televisiekanalen dit opzetten in een vlaag van sociale bevlogenheid zit op een dwaalspoor. Voor hen betekent De Warmste Week een bijzonder goed lopend promotiemiddel, waar omheen het ook nog zeer goedkoop programma’s maken is. Hoge luister- en kijkcijfers gegarandeerd. In het sfeertje van ons-kent-ons mag dan weer steeds hetzelfde hoopje would-be BV’s opdraven die zo de kans krijgen hun toch al kunstmatig opgeblazen imago nog iets meer in de verf te zetten. Presentatoren laten er graag hun toch al niet minieme ijdelheid mee strelen en wakkeren hun zelf gekweekte personencultus nog wat aan. Ze proberen allemaal hun populariteit op te zwengelen tot dezelfde hoogtes als Mies Bouwman in 1962 bereikte met haar actie ‘Open het Dorp’, het allereerste grote inzamelproject in de Lage Landen. Bij Mies kwam het nog recht uit het hart maar nu zijn alle gradaties van cynisme toegelaten. Je moet maar niet denken dat ook maar één van die druktemakers zichzelf erg diep in eender welke vorm van caritas zal engageren; dat laten ze wel over aan de goedgelovige en goedbedoelende massa. De gewone mens, ja, die krijg je nog wel warm voor een brede solidariteit en dat is misschien het enige positieve aan deze De Warmste Week: dat je de mensen voor heel eventjes iets dichter bij elkaar brengt.

Een logische vraag die dan opduikt: Waarom slaagt men daar slechts één week per jaar in? En wat doen we dan met met die overige 51 weken? Is het onderzoek naar ziekten dan afgelopen, zijn bedreigde natuurgebieden dan beschermd? Worden er geen dieren meer mishandeld en hebben de minst bedeelden onder ons dan wel een dak boven het hoofd en krijgen ze minstens een volwaardige maaltijd per dag? Kunnen personen met een beperking zich dan wel zonder problemen in de maatschappij integreren en hebben culturele verenigingen onze steun niet meer nodig?

Ik twijfel geen moment aan de onverdroten inzet van die bijna 2.000 instellingen, vzw’s, onderzoekcentra en belangenverdedigers waaraan De Warmste Week enige steun heeft toegezegd. Ik twijfel geen moment aan de eerlijke bedoelingen van die mensen die met door henzelf bedachte en opgezette acties hun steentje willen bijdragen tot een betere wereld. Ik twijfel wel aan de nobele intenties van bedrijfsleiders die met een gulle gift een beetje televisiereclame kunnen maken voor hun bedrijf terwijl ze op de werkvloer aan de sociale verworvenheden van hun werknemers zitten te knabbelen. Trouwens, die gulheid brengen ze achteraf toch wel onder in de boekhoudkundige rubriek Algemene Onkosten. Ik twijfel aan de eerlijkheid van politici die op het scherm komen pronken met een rijkelijke cheque, geld dat toch niet uit hun eigen zak komt maar van de belastingbetaler.

Die hypocrisie jaagt me het schuim op de lippen, maakt me boos. Stel je maar eens voor dat elk bedrijf in het vervolg zeer eerlijk zijn belastingen zou betalen zonder alle trucjes van de foor uit de kast te halen om die te ontwijken of te ontduiken. Dat scheelt hem toch dadelijk enkele miljarden in de staatskas. Stel je daarbij nog verder voor dat politici zouden besluiten om die extra inkomsten eerlijk te verdelen over die 2.000 ‘goede doelen’ van hierboven. Meer nog, stel dat ze er zelfs een surplus bovenop willen doen en besluiten een of twee F35’s minder aan te kopen. Wel, dan maak je voor de rest van de eeuw zo’n programma als De Warmste Week toch totaal overbodig en kan de bevolking weer rustig overgaan tot de orde van de dag. Dan kunnen al die ‘goede doelen’ decennia lang hun werk doen zonder financiële problemen. Helaas, alle aansporingen van Jan Jaap van der Wal ten spijt hebben we die stap naar een Ideale Wereld nog altijd niet gezet.

Wat me intussen ook sterk is opgevallen en waaraan ik me blauw erger, is dat al de heisa rond ‘goede doelen’ haast industriële proporties aanneemt. Een voorbeeld uit mijn persoonlijke leven om dit duidelijk te maken. Al jaren lang steun ik verscheidene NGO’s, met een lichte voorkeur voor Handicap International omdat die vereniging zich inzet voor de bestrijding van landmijnen. Wat die laffe dingen bij een mens kunnen veroorzaken, zag ik overvloedig in Cambodja, waar HI Belgium een vestiging heeft (had?) in Kampong Thom. Minstens twee keer per jaar kreeg ik dan een pakketje met een nutteloze snuisterij, wenskaarten, balpen, of een kalender, inclusief een vraag om een nieuw project te steunen. Na een tijdje neem je contact op met het hoofdkwartier van Handicap International in Brussel, met de boodschap dat je aan al die geldverslindende prullen niets hebt en dat ik ook zonder die dingen wel jaarlijks mijn bijdrage zal leveren, en dat ze het zo uitgespaarde geld wel beter kunnen gebruiken voor hun projecten. Dan krijg je de uitleg dat HI zich niet zelf bezig houdt met de promotie en fondsenwerving maar dat die zorgen uitbesteed worden aan ter zake gespecialiseerde ondernemingen. Ach zo. En toch heb ik die dingen niet nodig, en wilt u er a.u.b. bij die onderneming op aandringen dat ik ze niet meer toegestuurd krijg? Bedankt. En inderdaad, van HI ontvang ik sindsdien niets meer. Maar… bijna wekelijks zit er nu wel een bedelbrief van een andere vzw of NGO in de brievenbus, inclusief nutteloze snuisterijen, wenskaarten, balpennen of kalenders. En jawel, je zit dus in het adressenbestand van die ter zake gespecialiseerde onderneming, die ofwel ook die andere ‘goede doelen’ als klant heeft, ofwel jouw gegevens doodgewoon heeft doorverkocht aan gelijkaardige bedrijven. Uit tamelijk goed ingelichte bronnen heb ik nadien vernomen dat die bedrijfjes werken tegen een commissie van bijna 40 à 50 % op de ingezamelde fondsen. Tja, zelfs liefdadigheid wordt blijkbaar duur betaald.

Nu ben ik dus op zoek naar andere tamelijk goed ingelichte bronnen die mij kunnen garanderen dat alle miljoenen die tijdens De Warmste Week worden opgehaald ook voor 100 % worden uitgekeerd aan de zowat 2.000 ‘goede doelen’ op het lijstje. Maar dat is natuurlijk voor 100 % toe te schrijven aan mijn sceptische aard.